Een goede herder is goud waard ( Jean de Brie Le bon berger in Engelse vertaling)

Wie bij zien de titel Le bon berger van Jean de Brie (1379), een allegorische verhaal verwacht, komt bedrogen uit. Hier vinden we een verhandeling van een trotse professional die door zorgzaam beleid het beste uit zijn kudde haalt. Arcadisch is zijn leven evenmin. De schapen mogen niet in de regen lopen behalve vlak voor het scheren. Dat laatste mag beslist niet te vroeg gebeuren, anders kan hun huid in de zon verbranden. In de maand februari is het zaak de ooien, die dan drachtig zijn, rust en ruimte te gunnen en ze stap voor stap in hun kraamtijd te begeleiden. Vooral niet te diep slapen is het devies en alleen zachte drang en geen geweld gebruiken. Het hele jaar door is het zaak goed op verschillende vogelsoorten te letten: die geven immers precies aan wat voor weer het zal worden.

Deze zeer toegankelijke uitgave – parallel tekst in Oud-Frans  met Engelse vertaling – is een aanrader voor een ieder die eens een primaire tekst van een boer over het agrarisch bestaan in deze tijd wil lezen.

Vind je het hofleven interessanter of wil je weten andere onderwerpen bij voorbeeld boetedoening (boek van Rob Meens), volg onze aanwinsten (en nu en dan een ander nieuwtje) op Medievalib.

Zomerboek: Cultuurgeschiedenis van de middeleeuwen

  Tijdens het slotdebat van de tv-serie De volmaakte mens  konden we uit de mond van een hoog opgeleide deelnemer horen hoe ongelukkig de middeleeuwse mens geweest moet zijn. Niemand uit het kritische publiek sprak dit tegen. Al was het geloof in de vooruitgang van de mens niet bij iedereen even sterk, zo erg als in de Middeleeuwen kon het alleen maar zijn in landen met een  – middeleeuws – karakter.

In het boek Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen, alleen al om de combinatie van prachtige uitvoering, inhoud en schappelijke prijs (E39,50) een aanrader, worden deze harnekkige mythes over de Middeleeuwen zorgvuldig doorgeprikt, historisch verklaard en tot uitgangspunt gemaakt van nader  onderzoek. Daarnaast worden onderwerpen als periodisering, de veronderstelde inquisitie, en de verondersteld achterlijkheid in hygiëne ter discussie gesteld.

Naast bijdragen van onder andere Mayke de Jong, Peter Raedts en Marco Mostert vinden we hier ook mooie artikelen van de UvA-medewerkers. Mario Damen (adel en toernooien) en Arie van Steensel (markten en gemeenschappen).

Meer weten? Zie Historiek.nl  en natuurlijk het boek zelf.

Meer lezen over dit onderwerp: Zie related books in CatalogusPlus.

Iter Bibliography to the Middle Ages and Renaissance

Iter – Latijn voor reis of pad – was in de Middeleeuwen een  tijdrovende zaak waaraan vele risico’s kleefden. Wie aan het begin aan zijn zoektocht naar  de vakliteratuur over de Middeleeuwen en Renaissance staat, zal zich wel eens zo’n middeleeuws reiziger wanen. Soms omdat het terrein weerbarstig is, dan weer omdat je juist zo makkelijk trivia – of in onze woorden onnodige teksten – tegenkomt. Net niet wat je zoekt.

Met de Iter Bibliography, gids secondaire literatuur over de Middeleeuwen en Renaissance, vind je makkelijker  wat je precies zoekt: van tijdschriftartikelen tot review articles, van abstracts van dissertaties tot tentoonstellingscatalogi. Let wel: de Iter  is geen full text bestand, maar een bibliografie, een systematisch overzicht van wat er op dit vakgebied geschreven is. Om de teksten zelf te vinden moet je de gangbare weg volgen (Catalogus, CatalogusPlus, Picarta).

Ben je op zoek naar bijzondere tekstuitgaven of handschriften uit de Renaissance, vergeet dan ook niet – naast de gratis toegankelijke Iter Gateway  – ook de Iter Italicum   te raadplegen, een onschatbare bron voor het deels ongecatalogiseerde bronnenmateriaal uit de Renaissance, van de hand van Renaissance en Humanisme specialist  Paul Oskar Kristeller .

Nog meer bibliografische werken over de middeleeuwen raadplegen: de IMB (International medieval bibliography online ) is een handige bron, zie voor een overzicht verder ook de databases Middeleeuwen in CatalogusPlus ( klik op databases , speficeer op Middeleeuwen (discipline) en Boeken/artikelen (categorie)).

Nalatenschap van Franciscus

Overal lachende gezichten gisteren op het plein van de Sint Pieter, nadat de witte rook verschenen was. Een fascinerend schouwspel en een verrassend optreden van een Jezuiet die zich als paus  “Franciscus” noemt, pleitbezorger der armen. Menigeen, van dierenactivist tot de marxistische toneelschrijver (Dario Fo), vindt wel iets van zijn gading bij Franciscus. Maar wat weten we eigenlijk van zijn leven, wat was de betekenis van armoede voor zijn aanhangers  en hoe lukte het zijn aanvankelijk verdachte beweging als orde te laten erkennen door het gewantrouwde machtsinstituut dat de kerk heette?

Genoeg te vinden alleen al in de  Cambridge companion to Francis of Assisi . Het vraagstuk van armoede wordt uitgebreid besproken in The poverty of riches : St. Francis of Assisi reconsidered van Kenneth Baxter Wolf en Guy Geltner heeft uitvoerig studie gedaan naar de vermeende vijandschap die de broeders ondervonden.  De UBA heeft een keur aan boeken over Franciscus en zelfs een scriptie uit de oude doos die ingaat op de rol van de twee heiligenlevens van Franciscus in de strijd om zijn geestelijke nalatenschap.

De echte diehard gaat natuurlijk ook op zoek naar de beste artikelen. Hoe zorg je dan dat je alleen relevante artikelen te zien krijgt en hoe weet je welke databases zijn voor dit onderwerp bruikbaar zijn. Eën tip is je zoekterm “Francis of Assisi”  – als je Engelse titels zoekt –  tussen aanhalingstekens te zetten en dan eens in Google Scholar te kijken. De ander is gebruik te maken van de vakspecifieke databases die genoemd staan in Catalogusplus. Last but not least: laat je tijdig bijscholen en bespaar jezelf tijd en ergernis

UvA-vpn niet meer nodig voor thuisgebruik bestanden UBA

Buiten de UvA inloggen op e-journals en databases is makkelijker geworden.

Voor het thuis of elders raadplegen van databases en e-journals in de collectie van de UvA-bibliotheek is geen aparte software (UvAvpn) meer nodig. Inloggen kan simpelweg met UvAnetID en wachtwoord. Gebruik CatalogusPlus, de catalogus of de disciplinepagina’s om de database of het e-journal te openen. 

Zie ook: Meer informatie over thuistoegang .

 [Uit UBA-actueel, 06032013]

Je 8.5 wel 200 Euro waard? Lever je MA-scriptie in

 en maak kans op een aardig bedrag aan boekenbonnen. Lever drie kopieën van je scriptie in bij het CMSA secretariaat, Spuistraat 134, 1012 VB Amsterdam, kamer 5.54. Verder moet je ingeschreven staan als student voor het studiejaar 2011-2012 (deeltijd of voltijd), gaat je scriptie natuurlijk een onderwerp uit de Middeleeuwen en is de scriptie succesvol ingediend in het studiejaar 2011-2012. Meer informatie bij W.E.Schieving@uva.nl of Gaby.Zijlstra@uva.nl.

Op pelgrimage! Een zinvolle tijdsbesteding vóór de eeuw van de vakantie

 Waar ging de reis heen toen de zon nog gemeden werd? Naar  Rome, Cluny of Compostella of oorden dichterbij die heil konden brengen. Waar nu de minder mobiele mens misschien liever thuis blijft, ging die vroeger juist op stap om zijn mobiliteit te herwinnen. Als dank liet hij dan zijn krukken achter. Het was een van de meest voorkomende wonderen die een bedevaart kon brengen. Dit kun je allemaal lezen in de Encyclopedia of Medieval Pilgrimage, niet alleen een goede bron voor interessante anecdotes ter afwisseling van het zoveelste vakantieverhaal, maar vooral een uitstekende bron over de achtergronden van middeleeuwse pelgrimage.

Constructing ethnicity in the Middle Ages, Claire Weeda will defend her thesis Images of ethnicity in later M.A.

Drunken English, arrogant  French. These are common images which were already circulating in twelfth-century Western Europe. Historian Claire Weeda’s dissertation examines the explosion of such ethnic stereotypes in the later Middle Ages. She researched a large array of sources, including learned treatises, poetry, letters, sayings and proverbs, revealing that twelfth-century students at the emerging universities and fighters engaged in slanging matches, calling each other furious Germans or unreliable Greeks. But also in learned treatises and poetry, ethnic groups and their characteristics are elaborately discussed. The increase of ethnic stereotypes is related to the heightened mobility, and economic and cultural development of Western Europe.

 Although a nation-state or nationalism did not exist in the twelfth century, still ethnic prejudice bore much more meaning than primitive expressions of hatred. From the twelfth century, a ‘scientific’ theory developed that people shared an ethnic character which might be hereditary. This, originally ancient Greek theory, took into account environmental factors such as climate. Ethnic character was also interpreted and explained within a religious framework.

Claire Weeda will defend her dissertation Images of Ethnicity in Later Medieval Europe on 6 July 2012 at the University of Amsterdam.

Jonge historici schrijven geschiedenis

                                  

Zoek je een betere bestemming voor al dat papier? Het platform Jonge Historici Schrijven Geschiedenis is op zoek naar verfrissende, goedgeschreven papers van geschiedenisstudenten. Deze worden gratis online voor een breed publiek beschikbaar gesteld. De briljantse werkstukken worden in drukvorm uitgebracht.

Middeleeuwse eetcultuur

In de bibliotheek van het P.C. Hoofthuis is nog tot en met 7 maart een kleine tentoonstelling te bekijken over middeleeuwse eetcultuur.  Te zien zijn o.a. een aantal tekstuitgaven van middeleeuwse kookboeken en diverse publicaties over eetgewoonten en voedingsmiddelen.

Opvallend verschil met hedendaagse eetgewoonten is dat de meeste middeleeuwers slechts twee keer per dag aten.  Aan ontbijten deed men over het algemeen niet, het belangrijkste maal van de dag was het middagmaal. Eetgewoonten  werden in sterke mate bepaald door religieuze voorschriften. Het nuttigen van vlees en dierlijke produkten was in grote gedeelten van Europa niet toegestaan op bepaalde weekdagen. Vis vormde een uitzondering. Perioden van vasten werden afgewisseld met feesten.

Wat de middeleeuwer at, werd ook bepaald door de positie die hij of zij bekleedde in de maatschappelijke hiërarchie. Eenvoudige arbeiders aten gezouten varkenvlees, gerstebrood en bonen, terwijl in de betere kringen genoten werd van vlees met exotische specerijen.  De overtuiging was dat de edele met zijn delicate gesteldheid niet blootgesteld mocht worden aan ‘grove’ voedingsmiddelen.  Aan tafel at men over het algemeen met een lepel en evt. handen. Een mes bracht je veelal zelf mee. De vork deed pas aan het eind van de Middeleeuwen zijn intrede.